Ողջույն այսօր սկսում ենք մեր դասընթացների երկրորդ օրը։ Նախորդ դասի ընթացքում սովորեցինք ՄՌԿ-ի դերը և կարևորությունը ժամանակակից բիզնեսի համար, ինչպես նաև ՄՌԿ-ի պատմական զարգացումն ու տարբեր ընկալումները, որոնք ձևավորել են ՄՌԿ-ի այժմյան նշանակությունը որպես բիզնես գործընկեր կազմակերպությունների հաջողության հասնելու ճանապարհին:

Մարդկային ռեսուրսների բաժնի կառուցվածքն ու հիմնական գործառույթները հանդիսանում են կազմակերպության արդյունավետության ու զարգացման հիմքը։ Այս գլուխը կանդրադառնա ՄՌԿ բաժնի կազմակերպչական կառուցվածքի, նրա գործառնական ուղղությունների և դրանց բիզնես նպատակների հետ հստակ կապի վրա։ Բացի այդ, կարեւոր կլինի ուսումնասիրել, թե ինչպես է ՄՌԿ բաժինը համագործակցում կազմակերպության մյուս ստորաբաժանումների հետ՝ ապահովելու ընդհանուր ռազմավարական նպատակների իրականացումը եւ օպերացիոն արդյունավետությունը։

Ինչպես մենք արդեն բացահայտեցինք, Մարդկային ռեսուրսների բաժինը կազմակերպության կարևորագույն ստորաբաժանումներից է, որը զբաղվում է կազմակերպության ամենակարևոր կապիտալի՝ աշխատակիցների կառավարմամբ: Նորարար և արդյունավետ աշխատանք ապահովելու համար, ՄՌԿ բաժնի կառուցվածքն ու հիմնական գործառույթները պետք է լինեն հստակ, արտացոլեն կազմակերպության չափը, ոլորտը և ռազմավարական նպատակները։ Ճիշտ ընտրված կառուցվածքը նպաստում է ՄՌԿ գործառույթների արդյունավետ բաշխմանը և թիմային աշխատանքի ուժեղացմանը։

Եկեք ուսումնասիրենք, թե ինչպես է Մարդկային ռեսուրսների բաժնի կառուցվածքն ազդում ներքին արդյունավետության և կազմակերպության ընդհանուր գործառույթների ճիշտ համագործակցության վրա։

ՄՌԿ կառուցվածքը կարող է լինել տարբեր տիպերի՝ կենտրոնացված, ապակենտրոնացված և հիբրիդային: Սա կախված կազմակերպության չափից, ոլորտից և ռազմավարությունից։

Կենտրոնացված կառուցվածքը ապահովում է միասնական քաղաքականությունների և պրակտիկաների կիրառում ամբողջ կազմակերպությունում, ինչը նվազեցնում է բաժինների միջև տարաձայնությունները և բարձրացնում գործընթացների իրականացման որակը։

Ապակենտրոնացված կառուցվածքում որոշումները կայացվում են ավելի շատ լոկալ, տեղային մակարդակներում, ինչը հնարավորություն է տալիս արագ արձագանքել շուկայի և աշխատակիցների հատուկ պահանջներին։

Իսկ Հիբրիդ կառուցվածքը համադրում է երկու նախորդների առավելությունները՝ ստեղծելով հավասարակշռվածություն և ճկունություն։

Տարածված ժամանակակից մոդել է նաև HR business partner model–ը, ՄՌԿ բիզնես գործընկեր մոդել, որը կենտրոնանում է Մարդկային ռեսուրսների մասնագետների դերի վրա որպես բիզնեսի ռազմավարական գործընկեր։ HRBP-ները աշխատում են կազմակերպության կոնկրետ ստորաբաժանումների հետ՝ հասկանալու իրենց նպատակները և դրանց համապատասխան մարդկային ռեսուրսների ռազմավարություններ մշակելու և իրականացնելու:

Այս մոդելի հիմնական նպատակը ՄՌԿ-ի ազդեցությունը բարձրացնելն է՝ տեղափոխելով նրան պարզապես ադմինիստրատիվ ֆունկցիաներից դեպի բիզնեսի զարգացումն ու փոփոխությունների կառավարման ակտիվ մասնակցություն։

Այս մոդելներից յուրաքանչյուրը պահանջում է տարբեր մոտեցումներ ՄՌ գործառույթների բաշխման, թիմերի ներգրավման և ռեսուրսների կառավարման տեսանկյունից:

ՄՌ բաժնի հիմնական գործառույթները շատ լայն և բազմազան են, սակայն բոլորն ունեն մի ընդհանուր նպատակ՝ ապահովել կազմակերպության ամենակարևոր ռեսուրսի՝ մարդկային կապիտալի արդյունավետ կառավարումը։

Մարդկային ռեսուրսների բաժնի գործունեությունը հիմնված է մի քանի հիմնական սկզբունքների վրա, որոնք ուղղված են ոչ միայն աշխատակիցների կառավարմանը, այլև նրանց մշտական աջակցմանը, զարգացումն ու ներգրավվածության ապահովմանը։ Այս բաժինը գործում է որպես կազմակերպության ռազմավարական գործընկեր՝ օգնելով ձևավորել և իրականացնել այն քաղաքականությունները, որոնք նպաստում են աշխատակիցների կատարողականի և ընկերության հաջողության բարձրացմանը։

Հետևաբար, ՄՌ բաժնի գործառույթները լայնածավալ են և ընդգրկում են մի շարք ուղղություններ, որոնք միասին ապահովում են ամբողջական մոտեցում մարդկային կապիտալի արդյունավետ կառավարմանը։

ԵԿեք ավելի մանրամասն անդրադառնանք այդ գործառնական ոլորտներին և նրանց միջև փոխկապակցվածությանը։

Մարդկային ռեսուրսների կառավարման բաժնի գործառույթները բազմազան են և այս գործառույթները կարելի է բաժանել հետևյալ հիմնական ուղղությունների՝

1.Տաղանդների ներգրավում և ընտրություն

Այս ուղղությունը ներառում է աշխատակիցների ընտրության, հավաքագրման և աշխատանքի նկարագրերի մշակման գործընթացները: Դրանց նպատակն է կազմակերպության համար ներգրավել որակյալ թեկնածուներ, որոնք համապատասխանում են ինչպես մասնագիտական պահանջներին, այնպես էլ կազմակերպության մշակույթին:

Այս նպատակով կիրառվում են ժամանակակից հարցազրույցի տեխնիկաներ և գործնական մոտեցումներ՝ լավագույն տաղանդներ հայտնաբերելու համար։

Տաղանդների ներգրավման համատեքստում նաև կարևորվում է գործատուի բրենդավորումը, ինչը օգնում է ընկերություններին դառնալ ավելի գրավիչ գործատուներ թեկնածուների համար:

2.Ուսուցում և զարգացում

Աշխատակիցների շարունակական ուսուցումը ու զարգացումը նպաստում են կազմակերպության արդյունավետությանը և աշխատակիցների անձնական աճին: Սա ներառում է կրթական ծրագրերի մշակումը, կարիերայի պլանավորումը, և զարգացման այլ նախաձեռնություններ, որոնք հիմնված են աշխատակիցների և ընկերությունների կարիքների գնահատման վրա:

3.Վարձատրության համակարգ կամ Փոխհատուցումներ և արտոնություններ

Այս ոլորտում մշակվում են արդար և մրցունակ աշխատավարձի քաղաքականություններ, ինչպես նաև տարբեր տեսակի պարգևատրման ծրագրեր, որոնք բարձրացնում են աշխատակիցների մոտիվացիան և պահպանում են նրանց ներգրավվածությունը: Այստեղ են ներառված նաև ոչ-ֆինանսական արտոնությունները, որոնք իրենց հերթին աշխատակիցների մոտիվացիայի կարևոր մաս են կազմում:

4.Աշխատակիցների ներգրավվածություն և բարեկեցություն

Այս հատվածում ներառվում են ռազմավարություններ, որոնք ապահովում են աշխատակիցների բարձր ներգրավվածությունը, հոգեբանական և ֆիզիկական բարեկեցությունը և աշխատանքային միջավայրի բարելավումը: Այս ոլորտը կարևոր է դրական աշխանքային միջավայրը պահպանելու համար, որը նպաստում է աշխատանքի արդյունավետության աճին:

5.Աշխատակիցների հարաբերություններ

ՄՌ բաժինը պատասխանատու է աշխատակիցների և ղեկավարության միջև փոխհարաբերությունների կարգավորման, խնդիրների և կոնֆլիկտների լուծման, ինչպես նաև իրավական կանոնակարգերի պահպանման ապահովման համար: Այս ուղղությունը կարևոր է աշխատավայրում անվտանգ, հարգալից և արդյունավետ միջավայրի պահպանման համար:

6.ՄՌ տվյալների վերլուծություն

Վերջին տարիներին ՄՌԿ-ում մեծ նշանակություն է ստացել տվյալների վերլուծությունը, որը օգնում է որոշումներ կայացնել, գնահատել ՄՌ քաղաքականությունների ազդեցությունը, կանխատեսել աշխատակիցների վարքագիծը և բարելավել ընդհանուր գործառույթները:

Այս բոլոր ուղղությունները համատեղում են ավանդական և ժամանակակից մոտեցումները՝ օգնելով ՄՌ բաժնին դառնալ կազմակերպության ռազմավարական գործընկեր և բարելավել ընդհանուր բիզնեսի արդյունավետությունը։

Ինչպես արդեն քննարկեցինք, Մարդկային ռեսուրսների կառավարումը դինամիկ և փոփոխվող ոլորտ է, որը մշտապես հարմարվում է աշխատաշուկայի, տեխնոլոգիաների և հասարակական սպասելիքների փոփոխություններին։ Եկեք դիտարկենք ժամանակակից ՄՌԿ 7 գործառնական ուղղություններ, որոնք լրացնում են ավանդական ուղղությունները և ձևավորում են արդիական ՄՌ գործառնական պորտֆելը:

Աշխատուժի պլանավորում և տաղանդների ռազմավարություն
Այս ուղղությունը ապահովում է կազմակերպության ապագա կարիքներին համապատասխան աշխատուժի պլանավորում՝ հաշվի առնելով բիզնեսի ռազմավարական նպատակները, տնտեսական միտումները և աշխատաշուկայի փոփոխությունները։ Արդյունավետ պլանավորումը նվազեցնում է հմտությունների բացերը և թույլ է տալիս ձևավորել ճկուն աշխատուժ։
Բազմազանություն, հավասարություն և ներառականություն - diversity, equity and inclusion
Այս ուղղությունն այսօր ՄՌԿ քաղաքականությունների առանցքային մասն է՝ ուղղված ներառական միջավայրի ձևավորմանը։ Տարբեր սոցիալական և մշակութային պատկանելություն ունեցող մարդկանց ընդգրկումը բարձրացնում է կրեատիվ աշխատելաոճը, թիմային արդյունավետությունը և աշխատակիցների ընդհանուր գոհունակությունը:
Աշխատակիցների փորձառություն և ներգրավվածություն
Այս ուղղությունը վերաբերում է աշխատակցի ողջ փորձին՝ սկսած աշխատանքի ընդունման պահից մինչև կազմակերպությունում նրա առաջխաղացումն ու հեռացումը։ Նպատակն է ստեղծել ներգրավող, հարմարավետ և մարդակենտրոն միջավայր, որը բարելավում է աշխատակիցների բարեկեցությունը և երկարաժամկետ նվիրվածությունը։
Կազմակերպական զարգացում և փոփոխությունների կառավարում
Կազմակերպությունները զարգանում են՝ անցնելով կառուցվածքային կամ մշակութային փոփոխությունների միջով։ Այս ուղղությունը նպատակ ունի աջակցել այդ գործընթացներին՝ զարգացնելով առաջնորդությունը, խթանելով նորարարությունը և բարձրացնելով կազմակերպության հարմարվողականությունը արտաքին փոփոխություններին։

HR Technology & Digital Transformation / ՄՌ տեխնոլոգիաներ և թվային փոխակերպում
Ժամանակակից ՄՌԿ-ն չի կարող արդյունավետ լինել առանց թվային գործիքների կիրառման։ ՄՌԿ ինֆորմացիոն համակարգերի, արհեստական ինտելեկտի, ավտոմատացման և վերլուծության գործիքների ներդրումը բարձրացնում է ՄՌԿ ծառայությունների արագ իրականացումը և ճշգրտությունը։
Compliance and Risk Management / Իրավական համապատասխանություն և ռիսկերի կառավարում
ՄՌԿ բաժինը պատասխանատու է աշխատանքային իրավունքի, ներքին կարգապահության, էթիկայի և աշխատավայրի անվտանգության ապահովման համար։ Սրանից է կախված ոչ միայն աշխատակիցների պաշտպանվածությունը, այլ նաև կազմակերպության իրավական և ֆինանսական կայունությունը։

Wellbeing and Mental Health Programs / Բարեկեցություն և հոգեկան առողջության ծրագրեր
Աշխատանքի դինամիկ ռիթմը և տեխնոլոգիական արագ զարգացումները աշխատակիցների հոգեկան և ֆիզիկական բարեկեցությունը դարձրել են առաջնահերթություն։ ՄՌԿ բաժինները ներդնում են առողջ ապրելակերպին, սթրեսի կառավարմանը, մենթորությանը և հոգեբանական աջակցությանը միտված ծրագրեր՝ որպես արդյունավետ աշխատանքի ապահովման միջոց։

Մարդկային ռեսուրսների բաժնի կառուցվածքն ու գործառույթների շրջանակը մշտապես զարգանում են՝ համապատասխանելով կազմակերպությունների ռազմավարական նպատակներին և աշխատաշուկայի նոր պահանջներին։ Ճիշտ ձևավորված կառուցվածքն ու հավասարակշռված գործառնական ուղղությունները հնարավորություն են տալիս ապահովել աշխատակիցների ներգրավվածություն, զարգացում և բարեկեցություն։ Այս ամենը, ի վերջո, նպաստում է կազմակերպության ընդհանուր հաջողությանը՝ դարձնելով ՄՌ բաժինը բիզնեսի առանցքային և հուսալի գործընկեր։